A Harfi İle Başlayan Osmanlıca Terimler, 48. Sayfa

Osmanlı Terimleri Sözlüğü

Âdî Osmanlı teriminin Türkçe karşılığı, Üstünlük farkı olmayan. Kıymetsiz. * Her zamanki. * Âd kavmine âid.

Âdih Osmanlı teriminin Türkçe karşılığı, Sihirbaz. * Soktuğu saat öldüren yılan.

Âdil Osmanlı teriminin Türkçe karşılığı, (Âdile) Adâlet eden. Allah'ın emirlerini noksansız tatbik eden. Doğru. Doğruluk gösteren. Adâlet sahibi. (Bak: Adâlet)(Meselâ bir hükümdâr-ı âdil, ihkak-ı hak için mazlumların hakkını zâlimlerden almakla ve fakirleri kavilerin şerrinden muhafaza etmekle ve herkese müstahak olduğu hakkı vermekle lezzet alması, iftihar etmesi, memnun olması; hükümdarlığın ve adaletin bir kaide-i esasiyesi olduğundan elbette Hâkim-i Hakim, Adl-i Âdil olan Zât-ı Hayy-ı Kayyumun bütün mahlukatına, hususan zihayatlara "hukuk-u hayat" tabir edilen şerait-i hayatiyeyi vermekle.. ve hayatlarını muhafaza için onlara cihazat ihsan etmekle ve zaifleri kavilerin şerrinden Rahimane himaye etmekle.. ve umum zihayatlarda bu dünyada ihkak-ı hak etmek nev'i tamamen; ve haksızlara ceza vermek nev'i ise, kısmen sırr-ı adâletin icrasından olmakla.. ve bilhassa Mahkeme-i Kübrâ-yı Haşirde adalet-i ekberin tecellisinden hasıl olan ve tabirinde âciz olduğumuz şuunât-ı Rabbaniye ve maâni-i kudsiyedir ki, kâinatta bu faaliyet-i daimeyi iktiza ediyor. L.)

Âdilâne Osmanlı teriminin Türkçe karşılığı, Adalet sahibi bir adama yakışır surette.

Âdin Osmanlı teriminin Türkçe karşılığı, Otlakta bulunan dişi deve.

Âdine Osmanlı teriminin Türkçe karşılığı, Cuma günü.

Âdiş Osmanlı teriminin Türkçe karşılığı, f. Ateş, nar.

Âdiyat Osmanlı teriminin Türkçe karşılığı, (Âdi. C.) Her zaman meydana gelen hârikulâde ve birer mu'cize-i kudret olmakla beraber, insanlarca alışılmış olduğundan kuymeti bilinmeyen hâdiseler. * Kıymetsiz şeyler. (Kur'an, âyetleriyle insanların nazarını me'lüfatları olan şeylere çeviriyor. Âyetler, necimler gibi ülfet perdesini deler, atar. İnsanın kulağından tutar, başını eğdirir. O ülfetin altındaki havârık-ul âdât mu'cizeleri o âdiyat içerisinde gösterir. M.N.)